COVID-19 пандемиясы көптеген медианың жұмысына кері әсер етіп, кірісін азайтты. Өзекті ақпарат алу тіпті қиындады. Десе де барлық медианың аудиториясы ұлғайды, адамдар жаңа вирус туралы ақпаратқа мұқтаж болды. Қазір редакторлар да, журналистер де жаңа аудиторияны тек пандемияға қатысты ақпараттармен ұстап қалу мүмкін емесін түсінеді. Жаңа қолданушыларды ұстап қалып, оларды қалай тұрақты аудиторияға айналдыруға болатынын Зебо Таджибаева вебинарда айтып берді. Ол Тәжікстандағы Your.tj жобасын басқарады.
Аудитория өзгерді
Барлық медиа аудиториясының артқанына қуанды. Енді сол жаңадан келген қолданушыларды ұстап қалу мәселесі алға шықты. Соңғы жылдардың ең танымал әрі бәрін қамтыған тақырыбы – коронавирус тақырыбына да қызығушылық азайып жатыр. Не істемек керек?
Бұл сұраққа бір сөзбен жауап беру қиын. Жаңа аудиторияны сақтап қалудың бірнеше амал-тәсілі бар. Пандемия кезеңінде аудитория өзгерді, енді оларды зерттеу керек:
- Талап-тілегіне, сұранысына қараңыз;
- Қызығушылығын назарда ұстаңыз;
- Кері байланысты қадағалаңыз;
- Ұсыныс-пікірлерін жинақтаңыз;
- Аудиторияңызбен әңгімелесіңіз;
Your.tj сайтымыз жақында ашылса да соңғы айда Google-іздеу жүйесінде әрі жақсы әрі нашар нәтиже көрсетті: «коронавирус», «Тәжікстанда коронавирус», «коронавирус, Тәжікстан, бүгін» сұраныстары бойынша бір ай ішінде 311 мың рет нәтиже шығарып берді. Басқа сұраныс болмады. Демек, COVID-19 тақырыбына қызығушылық бәсеңдегенде сайтымызды ешкім де іздемейді. Бұл кемшілікті реттеу керек.
Қандай қолданушыларды назарға аламыз?
Сайтымызға алғаш келген қолданушылар тек бір бетті ғана қараса, қайта оралған қолданушылар үш есе көп бет қарайды.
Қайта оралған аудиторияға қандай тақырыптар қызық?
- Саясат
- Тамақ
- Спорт
- Саяхат
- Сұлулық
Ел ішіндегі, яғни жергілікті өңір жаңалықтары
Платформаларға жергілікті контент қызық. Google мен Facebook жергілікті БАҚ-тарға контент өндірісі үшін грант беріп жатыр. Яндекс компаниясы Яндекс. Аудан платформасын жасады. Мұнда қарапайым қолданушылар ауданында болып жатқан жаңалықтарды таратады, мұндай жаңалықтар жақсы оқылады, қаралады.
Адамдарға айналасында не болып жатқаны әрдайым қызық.
- Платформалар жергілікті БАҚ-тарға қолдау көрсетіп жатыр;
- Платформалар аудандарға арналған ақпарат алаңқайларын жасауда;
- Плафтормаларға сапалы контент қажет;
Hearst Shkulev Digital Regional Network бірнеше жыл бұрын Ресейдің 40-тан астам қаласында аймақтық интернет-порталдардың федералді желісін ашты. Олардың күнделікті аудитория саны төрт миллион қолданушыдан асып жығылады. Кез келген республикалық БАҚ мұндай көрсеткішке қызыға әрі қызғана қарайды. Тәжікстанда жергілікті ақпаратқа сұранысты қамтамасыз етер ресурстар жоқтың қасы. Мәселен, Хатлон, Соғды облыстарында жергілікті БАҚ ақпараты өте аз. Тіпті Душанбені толық қамтитын ақпарат ресурстары жоқ.
Салалық БАҚ
Адамдар мейлінше сапалы әрі жанына жақын контент оқығысы келеді. Уақыт өте бұл қажеттілік артады.
- Аудиторияға сарапшы бағалауы ұнайды;
- Аудитория нақты тақырыптарды жақсы көреді;
- Пандемия кезеңінде аудитория сапалы мен сапасыз контентті айыруды үйренді;
- Аудитория жаңалықтар жарысынын шаршады;
Түрлі форматтағы және аудиторияны қатыстыратын контент ұтымды шығады
Жазылушылар санын емес, аудиторияны қатыстыруды ойлау керек.
- Solutions journalism (журналистер мәселені ғана емес, сол мәселе қалай шешілетінін де айтады);
- Әлеуметтік желілерде тікелей эфирге шығу;
- Тақырыптық подкастілер;
- Геймификация;
- Түсіндірмелі журналистика;
Барлық платформада болуды ойлай бермеңіз
Егер ресурсыңыз шектеулі болса, онда бірнеше әлеуметтік желіде ғана жұмыс істеген жөн. Сол әлеуметтік желі ұсынатын барлық мүмкіндікті толық пайдаланыңыз.
- Әлеуметтік желінің барлық функциясын: сауалнамалар, видео, каруселдер қолданыңыз;
- Лентадағы белсенділікті арттырыңыз: сұрақ-жауап, квесттер ұйымдастырыңыз, stories-тің геймификациясын қолданыңыз, флешмобтар бастаңыз;
- Пайдалы ситуативті контент жариялаңыз, тақырыптық топтамалар жасаңыз, тікелей эфирлер өткізіңіз.
Мессенджерлер көш бастап тұр
Орталық Азия мемлекеттерінде де мессенджерлерді көп қолданады. Әсіресе, WhatsApp, Telegram, Viber, Imo қолданушылары көп. Сондықтан журналистер де осы мессенджерлердің мүмкіндігін пайдаланып, аудиторияға жақындауды ойлауы керек. Мессенджерлерде мыңдаған топ бар. Сондағы аудиторияның қалауын дөп басып, тарта біліңіз.
Хат жазыңыз
Қолданушылар әлеуметтік желілерге кірмесе де пошталарын тексереді. Мәселен The Bell желілік басылымы эл.поштаға хат жіберу арқылы аудиториясын 40%-ға арттырды. Your.tj сайты да эл.пошта арқылы хат таратады. Хаттарымыздың көрілімі 70%-ға жетеді.
- email мүмкіндігі шексіз
- Жақын қатынас
- Ең лоялді бейілді аудитория
- Ең қолжетімді
Подкастілер жасаңыз
Ең лоялді, яғни ең бейілді аудитория – подкаст тыңдайтындар. Адамдар құлаққап тағып, тек 10 минут қана емес, 30-50 минутқа сізбен бірге болады.
- Өте-мөте бейілді аудитория;
- Подкастілерді жарнама жеңіл қабылданады;
- Салауатты өмір салтын ұстану мен подкастілер – егіз ұғымдар
Ұмытылған тақырыптарға оралыңыз
Пандемия кезеңінде адамдар спортты, ойын-сауықты сағынды. Сенбессіз, бірақ шындық: адамдар қайтадан жұлдызнама оқи бастады. Бағдарламашылар жұлдызнама жасайтын қосымшалар шығарып жатыр. Егер медиа көңіл көтерер контент жасайтын болса, онда жұлдызнама жариялайтын уақыт қайта туды.
Жаңа аудитория – зумерлерді тәрбиелеңіз
Бізде 1996 жылдан бастап дүниеге келген адамдар аудиториясына арналған контент өте аз. Бұл буын өте лоялді аудиторияға айнала алады.
- Зумерлер көбіне көп мәтіндік хат алмасады;
- Зумерлердің 66%-ы ойынды басты хоббиі санайды;
- Z ұрпақтың 42%-ы әлеуметтік желілер адамның өзін-өзі бағалауына ықпал етеді. деп біледі.
- Зумерлер бумерлерді қиын жағдайдағы әлемді мұра етіп қалдырғаны үшін кінәлайды;
- Зумерлердің 60%-ы әлемді жақсы жағына өзгерткісі келеді;
- Зумерлердің тең жартысы өзі контент жасайды, оны басқаларға таратады;
- Олар ақпаратты өз елегінен өткізеді;
Есте сақтаңыз:
- Медианарық бұрынғыдай болмайды: дәстүрлі медиа жойылуы мүмкін, онлайн БАҚ жаңа өнімдер жасай бастайды. Аудиторияны еліктіріп, қызықтыра алғандар ғана жеңіске жетеді.
- Пандемия соңында адамдар өздері жақсы көретін басылымдарына адал болып қалады;
- Коронавирусқа дейін болған контент коронавирустан кейін де бола береді. Фактчекинг «шыңдалуы» мүмкін.
