Алматы және Нұр-Сұлтан қалаларында жүріп-тұруды шектейтін жаңа тәртіп ережесі күшіне енді. Бұл шектеулер БАҚ пен журналистер қызметін де қиындатады. 28 наурызда басталған шектеулер 6 сәуірде аяқталады. Осы уақытта жаңа шарттарға бейімделіп, жұмыс істеу керек. Internews Kazakhstan заңгері Ольга Диденко журналистер, БАҚ өкілдерінің кәсіби қызметін атқаруы үшін қалай жүріп-тұруына болатынын баяндайды.
БАҚ қызметі тоқтатылмайды. Басылымның бас редакторы қол қойған қызмет куәлігі және редакция тапсырмасының түпнұсқасы болған жағдайда БАҚ өкілдерінің қала ішінде жүріп-тұруына рұқсат етілген.
Жарияланған ережеде БАҚ ретінде есепке қою куәлігінің болуы жайында ештеңе айтылмайды. Алайда Қазақстанда мерзiмдi баспасөз басылымы, теле-, радиоарна, киноқұжаттама, дыбыс-бейне жазбасы және интернет-ресурстарды қоса алғанда, бұқаралық ақпаратты мерзiмдi немесе үздiксiз бұқаралық таратудың басқа да нысаны және желілік басылымдар (есепке қою куәлігі бар болса да, есепке қою куәлігі жоқ болса да) бұқаралық ақпарат құралдарына жатады.
№1 ұсыныс
• Жеке басты куәландыратын құжатының, жеке куәлігінің болуы;
• Қызмет куәлігі (фотосуретіңіз, лауазымыңыз және тағы басқа мәліметтер жазылып, қол қойылып, қазіргі уақытта жарамды болуы)
• Редакция тапсырмасы (мақала соңында үлгісіне сілтеме бар)
• Тәртіп сақшылары тез тануы үшін PRESS деген жазуы бар жилет және бас киім киіңіз;
• Егер автокөлікке мініп жүрсеңіз, онда PRESS деген жазуы бар арнайы тақтайшаны көлікке жапсырған жөн;
• Індеттен қорғану құралдарыңыз жаныңызда жүрсін;
• Мүмкін болса, қашықтан жұмыс істеңіз;
Блогшылар, фрилансерлер мен азаматтық журналистер жұмысы қалай реттеледі?
Ережеде журналист функциясын орындайтындарға қатысты ешқандай талап жоқ. Алайда олардың да жұмысы көрермендер мен оқырмандарды айналада боп жатқан жағдайдан жедел хабардар етіп, қоғамда коммуникация орнату үшін қажет.
№2 ұсыныс:
• Сізге жүріп-тұру үшін қызмет куәлігі мен редакция тапсырмасы қажет;
• Фрилансерлер, азаматтық журналистер мұны өзі қызмет ететін БАҚ редакцияларының бірінен алуына болады;
• Блогшылар өзі жасап алады
БАҚ-пен белсенді коммуникация орнату
Ережеде мемлекеттік органдарға БАҚ-пен белсенді байланыс орнатып, жұртшылықты шұғыл мәселелер бойынша дереу хабардар етіп, карантин шарттарын бұзған фактілер мен жүріп-тұру тәртібін БАҚ-та кеңінен жариялауды тапсырған.
№3 ұсыныс. Медианы этика нормалары мен ережелерін сақтауға, балансқа ұмтылуға шақырамыз. Қазір көп мәліметке журналистердің қолы жете бермейді. Көбіне көп дәрігер құпиясын алға тартады. Алайда медианың қоғамдық маңызы бар ақпаратты басқа да ерікті дереккөздерден: мысалы, індет жұқтырған адамнан, науқастың туған-туыстарынан, денсаулық сақтау жүйесі өкілдерінен және тағы басқасынын біліп, соны таратуына әрдайым болады.
Ақпарат көздерін және дербес деректерін құпия сақтау керек екенін есте ұстаңыз.
Ақпарат кеңістігін бақылауды күшейту
Ереже талаптарының бірі – ақпарат кеңістігін бақылауды күшейту. Ережеде бұл туралы «Қауесеттер мен арандатушылық ақпараттың жолын кесу жөніндегі жұмысты ерекше бақылауға алсын. Мұндай мәліметтерді таратудың кез келген әрекетінің қатаң түрде жолы кесілуі, авторлары анықталып, жазалануы тиіс» деп жазылған. Мұнда қауесеттер мен арандатушылық ақпараттар ретінде коронавирус індеті және соған қарсы күрестен басқа да оқиғаларды меңзесе керек.
№4 ұсынысымыз:
• Ақпаратты жарияламас бұрын өте мұқият тексеріңіз, төтенше жағдай енгізілгенге дейін қалай тексерсеңіз, енді тіпті мұқият тексеріңіз;
• БАҚ-та және әлеуметтік желілерде жариялайтын контентіңізді бөліп қараңыз;
Қызмет куәлігі, редакция тапсырмасының үлгілерін және сырт бетіне басып шығаруға қажет заң баптарын мына беттен табасыз.
Мәселе туындаса, мына ұйымдарға хабарласыңыз:
«Әділ сөз» сөз бостандығын қорғау халықаралық қоры: info@adilsoz.kz
Құқықтық медиа орталық: mediastana@gmail.com
Қазақстан Медиа Альянсы: media.alliance1@gmail.com
