ҚР Тұңғыш президенті мен Nur Otan партиясының съезі кешегі аптаның қорытынды бағдарламасындағы басты тақырыпқа айналды. «7 күн» мен Apta тілшілері эфирді осы тақырыптан бастаса, «Басты бағдарлама» авторлары 1 желтоқсан — ҚР Тұңғыш президенті күніне сюжет арнады.
Дәстүрлі мониторингімізде “Хабар”, “Еуразия бірінші арнасы” және QAZAQSTAN телеарналарының апталық қорытынды бағдарламасын қамтыдық.
Бағдарламаның алғашқы тақырыбы да сюжеті де тұңғыш президент Нұрсұлтан Назарбаев пен Nur Otan партиясының съезіне арналды. Жүргізуші Ринат Думанұлы партияның саяси бюро отырысында Назарбаевтың сөйлеген сөздерінен үзінділер беріп, не айтылғанын баяндады. Содан кейін съез туралы сюжет көрсетіп, делегаттарды да сөйлетті. Осылайша 60 минуттық қорытынды бағдарламаның алғашқы 18 минутына билік партиясы арқау болды. Мұның барлығы сайлауалды үгіт-насихат жұмыстары мерзімінен ертерек басталғандай әсер қалдырды.
Назарбаев пен Nur Otan партиясының тақырыбы мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевқа жалғасты. Тоқаевтың Қарағанды облысына сапарынан әзірленген 9 минуттық сюжетте президент қандай өндіріс орындарын аралағанын бастан-аяқ баяндады.
Нұр-Сұлтан қаласында Қалибек Қуанышбаев атындағы Мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театрының жаңа ғимараты мен Жеңіл атлетика спорт кешені ашылды. Ашылу салтанатына Нұрсұлтан Назарбаев барды. Осылайша Назарбаев қатысқан тағы бір жиын апталық қорытынды бағдарламаның тағы бір сюжетіне айналды.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың апта ішіндегі қабылдауларын Ақорда таратқан ресми мәлімет негізінде шолып шықты.
Президент Алматы қаласының әкіміне Sulpak дүкені маңында оталған ағаштарға қатысты тапсырма бергені бөлек сюжетке негіз болыпты. Тілші Ұлан Нарымбек қоғам назарын аудартқан оқиғадан бастап экомәдениет пен экология проблемаларына да тоқталып, сарапшыларды сөйлетті. Ой салар тартымды сюжетте Sulpak өкілдерінің пікірін бергенде толымды болар еді.
Қазақстандағы коронавирус індетінің таралуына шолу сюжетте облыстардағы жағдайды баяндайды. ҚР ДСМ өкілдері желтоқсан-қаңтарда жағдай оңалмаса, қатаң карантинг енгізілетінін де хабарлады.
Бағдарлама басындағы сайлау тақырыбы эфир соңына қарай қайта жалғасты. Тілші Мақпал Мадиярованың сюжетінде сайлауға бойкот жариялаған ЖСДП партиясныың әрекетіне сарапшылар бағасын беріп, қалған бес партияның бағдарламасындағы негізгі идеяларды тізіп, қай партия Мәжіліске қанша кандидат ұсынғаны да айтылды.
Тілші Ерболат Қайыржан коммуналды қызмет тарифінің өсуі мен пәтер иелерінің кооперативтері меншік иелерінің бірлестігіне айналатыны туралы сюжет дайындапты. Алайда сюжетте негізгі мәселе қайсы екені сол күйі түсініксіз боп қалды.
“Басты бағдарлама”, “Еуразия бірінші арнасы”
Тілші Пернебек Біләлбек Түркістан облысының аудан-ауылдарын аралап, жылыжай шаруашылығының жұмысын көріпті. Жылыжайды жылыту үшін қыста көмір жағады. Сюжеттің алғысөзінде көмір түтіні ауыл тұрғындарының денсаулығына кері әсер етіп жатқаны айтылса да сюжетте ауыл тұрғындары мұны растамады. Керісінше, тұрғындардың бірі «тұншығатындай түтін» көріп отырмағанын, ал жылыжай иесі түтінге арналған фильтр сатып алуға шамасы жетпейтінін айтады. Тілші жылыжайда өсірілетін көкөніс құрамында нитраттар көбейгені туралы түйін жасады. Алайда сюжетте оның бұл сөзін негіздейтін дәлел болмады.
“Ұр тоқпақ” айдарының бұл жолғы тақырыбы — Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігінің мұз қалашық салуға 80 млн теңге жұмсайтыны туралы ақпарат. Бұл ақпарат әлеуметтік желілерде талқыланды. Жүргізуші Айдана Үсенбай саясаткер Дос Көшімнен сұхбат алады. Сұхбат беруші де жүргізушінің ойын қайталап, пандемия кезінде ысырапшылдық орынсыз екенін айтады. Десе де мұндай сұхбаттан гөрі мұз қалашығын салу құны қалай есептелетіні, қымбат болуының себебін талдағанда маңызы артар еді.
Биыл 9 айда Қазақстаннан 21 мың адам шетелге көшсе, былтыр 43 мың адам кеткен. Сюжет шетелге қоныс аударған отандастырымызды көрсетіп, білімді де еңбекке жарамды азаматтардың кетуі елге қандай экономикалық шығын әкелетініне мән береді.
Тұңғыш президент Нұрсұлтан Назарбаевтың елден кетіп жатқан қазақстандықтар туралы айтқанынан үзінді келтіріп, әлеуметтанушылар, экономистер мен психологты да сөйлетті.
“Басты бағдарламаның” соңғы сюжеті 1 желтоқсан — ҚР Тұңғыш президенті күніне арналыпты. Сюжетте Нұрсұлтан Назарбаевтың ел болашағына ықпал еткен стратегиялық шешімдеріне шолу жасайды.
Apta бағдарламасы Covid-19 және коронавирусты пневмония статистикасынан басталып, Nur Otan партиясының сайлауалды съезіне ұласты. Съезде не айтылғанын хаттама-сюжет түрінде баяндады. ЖСДП партиясының съезд қорытындысы мен бұл партия алдағы сайлауға қатыспайтынын да хабарлады.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қарағанды облысына сапары “7 күн” бағдарламасының сюжетіне ұқсайды. Мектеп оқушысының Тоқаевқа ағылшын тілінде сұрақ қойғаны да сюжетке еніпті. Есесіне Apta тілшісі стендапын басқа формада жасаған: ол президент барған жаңа спорт залда үстел теннисін ойнайды.
Отандық әуе компанияларының коронавирус пандемиясы кезеңіндегі жағдайын талдаған сюжетте компания өкілдері де, әуежай қызметкерлері де, сарапшылар да бар. Әуе тасымалы саласындағы дағдарыс, үкіметтен қолдау сұрау жайын қамтиды. Алайда жолаушыларды сөйлетпеді.
Жыл басынан бері Қазақстанда 385 кәсіпорын банкрот болыпты. Бұл аз ба, көп пе? Өткен жылы қанша болды? 385 кәсіпорынның жабылуына пандемия әсер еткен бе? Мемлекет қолдау көрсетпеді ме әлде жеткіліксіз көмектесті ме? Кәсіпорындар жабылмауы үшін не істеу керек? Қаншама сұрақ туындатқан ақпарат ешбір сауалға жауап бермеді.
ҚР әлеуметтік кодексі әзірленіп жатыр. Әлеуметтік қызметкер мәртебесі, олардың әдепкі проблемалары мен оны шешу жолдарын талдаған сюжет жап-жақсы түсіндірмелі материал болыпты. Әлеуметтік қызметкерлер, сарапшылар мен отбасыларды сөйлетіп, түсінікті графика көрсетті. Тілші стендапы да сюжетті әрлей түсті. Жаңа құжаттың пайдалы ерекшелігі — мұнда әлеуметтік көмектер туралы барлық ақпарат жинақталады екен.
Қазақстандағы су қоймалары туралы сюжет елеусіз қалып келе жатқан мәселені қозғайды: жаңа су қоймаларын салудың пайдасынан гөрі зияны көп екен. Бұл табиғатқа да, ауыл шаруашылығына да теріс әсер етеді. Балықтардың табиғи ортада көбеюін шектейді. Су қоймаларын салудың зиянын көптеген сарапшы жан-жақты түсіндірді.
Қ. Қуанышбаев атындағы Мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театры жаңа ғимаратқа көшті. Нұрсұлтан Назарбаев театрдың жаңа ғимаратына барып, әртістермен кездесті. Бұған да бөлек сюжет арнады.
Даңқты футболшы Диего Марадонаның қайтыс болғаны бағдарламаны қорытындылады. Жүргізуші Жайна Сламбек футболшының өмірі,спорттағы жетістіктері туралы әңгімеледі.
«Жаңа репортер» редакциясы қазақстандық телеарналардың қорытынды бағдарламаларына тұрақты мониторинг жүргізіп, апта сайын шолу жариялайды.
Apta бағдарламасына шолуды әзірлеуге Жәнібек Нұрыш қатысты.
