«YouTube-журналистика» дегеніміз не? Аудиторияға қандай форматтар өтімді, мұның себебі не? Әлемдегі ең үлкен видеоплатформада қандай контентке сұраныс бар? «Редакция» YouTube-арнасының авторы (Ресей) Алексей Пивоваров MediaCAMPFest фестивалі аясында өткен сессияда осы сұрақтарға жауап берді.
«Редакция» ютуб-арнасының жазылушылар саны 1,5 млнға жетті.
Арнаға ай сайын 80-100 мың жазылушы келіп қосылады. YouTube — өте адал платформа. Егер контентің аудиторияға ұнаса, онда монетизация да, танымалдылық да болады.
— YouTube-журналистика — Ресейде бұрыннан болған ескі мейірбан тележурналистика сияқты. Бұрынғы НТВ телеарнасының басты мақтанышына айналған тележурналистика үлгісі. Біз аса салмақты тележурналистика мектебінің негізін қаладық, сол әлі күнге дейін өмір сүріп келеді,-дейді Алексей Пивоваров.
Аудитория және YouTube контент туралы
— YouTube-та журналистикамен айналысу мүмкін бе, жоқ па, деп ойландым. Күдігім басым болды, өйткені мұнда аудитория адамның өз атынан сөйлегенін тыңдайтынын, соны көретінін, объективті журналистика қажет емес екенін айтқандар болды.
Белгілі болғандай, бұл қате тұжырым екен. Сапалы журналистикаға сұраныс өте жоғары. Сапалы журналистикаға да, жақсы бейнекадрға да талап артып жатыр.
— Аудиторияның жас шамасы ортадан төмен, орта жастағылар екенін көреміз. Орта жастан асқан адамдар да YouTube-ке ауысып жатыр. Олар теледидардан көңілі қалған, бірақ сапалы видео көргісі келеді. Сапалы өнім іздейді.
Енді бір жағынан, YouTube-ке жас ұрпақ та келіп жатыр. Олар бейімделген. Талап-тілектері тез өзгеріп отырады, алайда көбі сапалы журналистика өнімін қарайды.
Балалар контентінің қаралымы өте көп. Балалар бағдарламаны бірнеше рет қайта көреді, бірақ кумирлерін тез ауыстырады. Екінші орында — шоу және музыка, ойын-сауық, күлкі, сатира контенті тұр. Орыс тіліндегі YouTube-та ең көп сұранысқа ие контент — стендап.
Қазір орыс тіліндегі YouTube-ке қоғамдық-саяси тақырыптар тез еніп жатыр. Сондай контентке сұраныс та артуда.
— «YouTube-журналистика» тіркесін айтқанымызда есімі қатар айтылатын — 10 адам осылар.
Мұнда классикалық сұхбат та, ұзын монолог та, телевизияда «ТЖ және зерттеу» деп аталатын жанрдың қайта түрленуі де, көлемді тележурналистикалық сюжеттер де бар.
Біз неден бастадық?
— «Вдудь» арнасының сіңірген еңбегі: нарық едәуір өзгергенін көрсетті. Аудитория сапалы, ұзақ контент тұтынуға даяр және сапалы бюджет бар екенін түсіндік. Қазір тек ютуб-арнада ғана ақша тауып, дамисыз. Тек тереңінен ғана емес, жан-жағына қарай да өсуге болады.
Әуелде «сұхбат жанрында болады» деп есептедім. Қазір сұхбатты «бастапқы» жанрға аудардық. Бөлек сұхбат жасаймыз.
Редакция материалдары бірнеге локация, түсірілім және көп сұхбаттан тұрады. Әдепкі тележурналистика.
YouTube телевизияны өлтіре ме?
— Бір ауыз сөзбен айтсам, жоқ. Бір контентті түрлендіріп, әралуан платформада сәтті таратуға болады.
Адамдар үлкен теледидардан контент тұтынуын бәрібір жалғастырады. Мәселен, стрим көреді. Шоу қарайды. Мұны теледидардан көру қызық.
Қоғамдық-саяси формат не болары әлі де сұрақ күйінде қалып отыр. Егер жағдай осылай жалғаса берсе, онда интернет-платформалар нарықты жаулап алады, ал телевизияға тек пропаганда қалмақ.
Цензура мен пропаганда жайлы
— Қазір пропаганданы шоу сияқты қабылдайды. Көрермен онсыз да мәлім нәрсені көре бастайды. Телевизиядағы пропаганданың тиімділігі төмендейді.
YouTube-та телевизиядағыдай цензура жоқ. Ешкім телефон соқпайды. Алайда әжептәуір шектеулер бар. Мысалы, автордың зорлық-зомбылық бейнеленген кадрларды көбірек қолдануын YouTube жақтырмайды. Платформа сондай контентті сізге ұсыну не ұсынбауын өзі шешеді. Мәселен, біз АҚШ-тағы наразылықтар туралы материал дайындадық. YouTube АҚШ-тағы нәсілшілдік наразылықтар тақырыбын талқылауды орынсыз, деп таныды.
Мұны цензура деп есептеуге бола ма? Жоқ. Шектеулер ме? Иә. Мұндай шектеулер көп.
Монетизация жайында
— Соңғы уақытта «Бізге қатаң саяси контент керек» деп айтатын жарнама берушілер тобы пайда болып, қатары артып жатыр. Неліктен? Тұрақсыздық кезінде аудиторияның қайда барарын маркетологтар анық көріп-біліп отыр. YouTube-та нарық заңы жұмыс істейді.
Енді не болмақ?
— Адам-БАҚ бірігіп, жанрлық ұқсастықтары бойынша компаниялар құратын шығар. Қазір бәсекелесіп жатырмыз, алайда келешекте бірігу және жұтылу әрекеттерін көріп қалармыз. Адамдар осылай тиімдірек екенін түсінуі мүмкін.
Фестивалдің тұтас бағдарламасын сілтемеден табасыз.
Жоба АҚШ Халықаралық даму агенттігінің (USAID) қолдауымен «MediaCAMP – Орталық Азия бағдарламасы» аясында іске аспақ.
