Модуль тапсырмалары:
- Студенттер киносауаттың негізгі сипаттамаларымен танысады;
- Қазақстанның киноиндустриясы туралы біледі;
- Киноөндірістің бес кезеңімен танысады;
- Кинодағы мамандықтардың байланысын зерттейді.
1-қадам. Киносауат дегеніміз не?
Киносауат – бұл фильм түсіру процестерін түсінуге арналған құралдар және киноны дұрыс түсінуге қажет дағдылар.
Бұл модульде фильм түсіру кезеңдері және кино мамандықтарының әртүрлі кезеңдердегі өзара әрекеттестігі туралы айтатын боламыз.
Сондай-ақ, киносауат фильмді қалай сауатты қарау керектігін түсінуге мүмкіндік береді. Қазір киносауат туралы көптеген кітаптар мен лекциялар бар, бірақ олар әдетте американдық, еуропалық немесе ресейлік киноға негізделген және шетелде шығарылады. «Кинопоиск» порталындағы киноэсселер жастардың арасында ерекше танымал. Әдетте олар қысқа және кең ауқымды. Бірақ біз киноның жасалу ерекшелігін, оны қабылдауды қазақстандық кино материалы бойынша айтқымыз келеді?! Біздің кинода жоғары білікті мамандар, өз фильмдері үшін халықаралық кинофестивальдерде жоғары марапаттарға ие болатын нағыз шеберлер жұмыс істейді.
Киносауат принциптерін білу фильмдерді жақсы түсінуге және фильмдерді сыни тұрғыдан талдауға мүмкіндік береді.
Киносауаттың негізгі элементтері (графика)
- киноның қалай жасалатынын түсіну;
- кино өнерінің мамандықтарымен танысу;
- кино өндірісінің кезеңдерін білу;
- кино тілі туралы түсінік;
- арт-концепция ұғымын түсіну;
- кино жанрларын білу;
- киноның басты бағыттары бойынша хабардар болу.
Мәди Балжановтың «Молочная девочка (Сүт қыз)» фильмі туралы киноэссе көріңіз.
Киноэссе бойынша сұрақтар:
- «Сүт қыз» фильмінің негізін қандай ертегі-бейнелер құрады?
- Бұл фильм қай жанрға жатады? Неліктен?
- «Сүт қыз» картинасы француздың қай фильміне сілтеме жасайды? Неліктен?
- Фильмнің визуалды эстетикасы қандай? Мұнда түс неге соншалықты маңызды?
№1 практикалық тапсырма. Киносауат не үшін қажет?
Бес адамнан тұратын топтарға жиналып, А4 парағына кино сауаттылығының элементтерін жазыңыз. Мұны кесте немесе инфографика түрінде көрсетуге болады.
2-қадам. Қазақстан киноиндустриясының профилі
Қазақстанда көркем, деректі және анимациялық фильмдер түсіретін 200-ден астам кинокомпания жұмыс істейді.
Кеңес заманында көркем және анимациялық фильмдер тек «Қазақфильм» киностудиясында түсірілсе, ал деректі фильмдер телеканалдарда түсірілетін.
Еліміз егемендік алғаннан кейін жекеменшік студиялар ашыла бастады, ол кезде олар «кооперативті» студиялар деп аталатын.
Сонымен, 1993 жылы олардың саны 23 болса, бүгінде он есеге артып отыр, бұл еліміздегі кино саласы біртіндеп киноиндустрияға айналып келе жатқанын көрсетеді.
Сондай-ақ, киноның дамуына бұрындары фильмдер кинопленкаға түсірілген кезде өте қымбат қойылым болғаны және процесс күрделі болғаны да ықпал етіп отыр. Цифрландырудың келуімен фильм түсіру оңай әрі арзан болды. Бүгінде Қазақстанда 60-қа жуық толықметражды көркем фильм түсірілуде.
Бұл кестеден біз тоғыз жыл ішінде фильмдер өндірісі үш есеге жуық өскенін көреміз, бұл халықаралық кинофестивальдерге қатысушы фильмдердің артуына себеп болды. 2022 жылы 58 фильмнің 18-і ғана мемлекеттік қолдауға ие болды. Қазақстандық фильмдер ортақ бокс-офистың үштен бір бөлігін құрайды, бұл киноның кинобизнес ретінде дамуын көрсетеді.
№2 практикалық тапсырма. Қазақстан киноиндустриясының профилі
Бес адамнан тұратын топтарға жиналыңыз және А4 парағына жоғарыда көрсетілген қандай фильмдерді көргеніңізді кестеге жазыңыз. Топпен жұмыс жасай отырып, соңғы жылдары (үш-бес) танымал болған қазақстандық картиналарға өз рейтингіңізді жасаңыз. Рейтингіңізді қорғау үшін бұл фильмдер неге ерекше орын алатынын айтып беріңіз.
