Бүкіл дүние жүзінің журналистері америкалық медиада ашылмаған мәселелер бойынша журналистік материалдар әзірлеу үшін тревел-гранттар алуға өтінім беруіне болады.
Дағдарыс туралы жазу Пулитцер орталығы дүние жүзі бойынша журналистердің, жазушылардың, фотографтардың, радиобағдарламар продюсерлерінің, режиссерлер мен фрилансерлердің өтінімдерін қарастырады.
Бағдарлама халықаралық маңызы бар тақырыптар бойынша журналистік жобалар әзірлеу жұмысымен байланысты саяхаттауға тревел-гранттар береді.
Грант сомасы жобаға байланысты болады. Қаржыландырудың орташа сомасы – 5 000 — 15 000 АҚШ доллары.
Сәуірдің аяғында Лондонда European Digital Media Awards ірі халықаралық концференциясы барысында 2015 жылғы Еуропадағы үздік медиажобалар аталды. Байқауға ұсынылған 120 жұмыстың ішінен дүние жүзінен жиналған 8 эксперттен құралған қазылар алқасы – сала дамуы үшін ең өзекті де маңызды жобаларды іріктеп алды.
Бұл – нағыз зерттеу еңбегі. The Norwegian Broadcasting Corporation елдегі кісі қолынан болған әрбір өлім туралы айтып қана қоймай, сараптама да жүргізген – кісі өлтіру себептері, сот үкімдері салыстырылған. Қорытынды — елдегі кісі өлімінің бәрі психикалық ауытқулары бар адамдардың қолынан келген.
OMV Petrol мұнай компаниясы Австриядағы түрлі білім беру және зерттеу жобаларына белсенді қолдау көрсетеді. Алайда, Telekurier Online Medien серіктестігі мен мультимедиа құралдарын қолдану арқасында ғана OMV Petrol бастамаларына жұртшылықтың назарын аудару мүмкін болды.
“Планшеттерге арналған үздік басылым”
Жеңімпаздар: Axel Springer, Германия және Aftenposten, Норвегия
Die Welt Kompakt 2014 жылғы мамырда IOS-қосымша ретінде шығарылған. Қосымшаның басты міндеті жастар аудиториясының назарын аудару болатын. Ол орындалды да: Die Welt Kompakt көшіріп алғандардың жартысы – жасы отызға толмаған қолданушылар. 2014 жылдан бері қосымша 100 000 реттен артық орнатылыпты.
2014 жылдан бері сән, сұлулық пен шабыт жөніндегі MinMote сайты жаңа сервис ұсынады — пайдаланушылар мақаланың өзінде отырып зат сатып алу мүмкіндігіне ие болды.
The Guardian көптеген жылдар бойы медиасаладағы инновациялар көшбасшысы саналады. Компания үнемі сайтының дизайнын жетілдіріп отырады, медианың IOS пен Android қосымшалары миллионнан астам рет көшірілген.
VG-lista — Норвегияның ресми музыка чарты. 1998 жылдан бастап VG-lista жобаны ілгерілету мақсатымен жазғы концеттер өткізіп келеді. Биыл Verdens Gang басылымы жыл сайынғы кампаниясында әлеуметтік медианы пайдаланды – 75 қала арасында #vglista байқауы ұйымдастырылып, концерттер жеңімпаз қалаларда өткізілді. Нәтижесінде, Норвегиядағы Facebook пайдаланушыларының қырық пайызы #vglista туралы бір немесе бірнеше жаңартылуды көрді.
The Guardian жобасы — он елдің он тарихшы маманы қатысып жасаған, сирек кездесетін видеожазбалар қолданылған сегіз тілдегі керемет интерактив деректі фильм.
2015 жылғы 28 мамырда сағат 20:00-де «Контенттен пайда табу» тақырыбында тегін вебинар өтеді.
Медиакомпаниялар өздері өндіретін дүниеден қалай табыс табады?
Жарнама берушілерге керек, аудиторияға қызықты жобаларды іске қосуды қалай жоспарлау керек?
Вебинарды «BBCWorldTrust» және АНО «Internews» халықаралық куәлігі бар бизнес-тренері, «Автограф» тренинг компаниясының бас директоры Денис Вишня (Екатеринбург) жүргізеді.
Екатеринбургтегі «4 канал» медиахолдингінің жаңалықтар қызметінде жұмыс істеген, УрФО «Ермак» телекомпаниясының аймақтық байланыстар қызметін басқарған. НТВ, ТВ-6 (ТВС), Рен-ТВ телекомпаниялармен белсенді жұмыс істеген.
Бұрынырақта, «Восточный экспресс» Челябинск телерадиокомпаниясының бас редакторы қызметін атқарған. Урал мемлекеттік университетін «журналистика» мамандығы бойынша аяқтаған. Масс-медиада 1986 жылдан бері, 1989 жылы Челябинск мемлекеттік телерадиокомпаниясының редакторы қызметіне жарияланған шығармашылық байқауда жеңген. 1996 жылы АҚШ-та үш айлық машықтанудан өткен. 90-жылдары Германия, Швеция, Швейцария журналистерінің тәжірибесін зерттеген.
2001 жылы Лондонда ВВС арнасында бір айлық машықтанудан өтіп, бизнес-тренер куәлігін алған. 2006 жылы АНО «Интерньюс» (USIA) тура сондай куәлігін иеленген. Масс-медиа саласындағы көптеген байқаулардың лауреаты және дипломанты. РФ журналистер одағының мүшесі.
Назар аударыңыз! Вебинарға тек Google Chrome, FireFox, Opera браузерлері арқылы қосылуға болады.
«Контенттен пайда табу» тақырыбындағы вебинарды Internews Network өкілдігі ақпаратқа қол жеткізуді қолдау жобасы аясында, АҚШ Халықаралық даму жөніндегі агенттігінің (USAID) қолдауымен өткізіп отыр.
Қазіргі Интернет-медиа ақпаратты оқырманға жеткізудің түрлі форматтарын ұсынады: мәтін, видер, фото, аудио. Ұйымның алдында қандай мақсаттар тұрғанына қарай, сіз әлеуметтік желілерде жарияланатын контенттің форматы мен түрін таңдайсыз.
Контенттің қандай түрлері болады?
Ақпараттық посттар (ұйым жөніндегі, жұмысы, жобалары туралы ақпарат) – 35%;
Танымдық-үйретуші (қандай да бір мәселеге қатысты пікірлер, инфографика) – 40%,
Интерактив және UGC (ағылш. user-generated content, яғни, «пайдаланушылар жасаған контент») – 10%.
Сапалы контент жазбалар қамтитын аудиторияны арттырып, сізге қажетті әлеуметтік әрекеттер санын көбейтеді.
Сондай-ақ, әлеуметтік желілердегі белсенділік БАҚ тарапынан сіздің ұйымыңызға деген сенімді арттыра түсетінін де ұмытпаңыз.
Контент-стратегия құрастыру үшін алдымен айдарлар тізімін жасап, жазбаларды жариялау жиілігін таңдау керек.
Жазба жариялайтын уақытты қалай таңдаймыз?
Әр аудитория үшін жазба жариялауға лайықты «өз уақыты» болады. Барлық әлеуметтік желілердегі ең қолайлы уақыт — жұрттың бәрін жұмыстан үйге келіп отыратын кешкі 19 бен 22 сағаттың арасы саналады. Дүйсенбі, сейсенбі күндеоі пайдаланушылар аса белсенді емес, сондықтан бұл күндері ақпараттық жазбалар жариялаған жөн. Байқаулар немесе өзге де белсенді шаралар үшін сәрсенбі мен бейсенбіні таңдау керек. Жұма — жеңіл-желпі, көңіл көтеруге арналған жазбалар күні.
Пікірталас жүргізу үшін Facebook дұрыс, ал , ВКонтакте аудиториясына жүрекке тиер оқиғалар жақсы әсер етеді.
Жазбаларды жариялаудың түрлі уақыттарын байқап көріңіз, ал аудиторияңызды мезі етпеу үшін, жарияланымдар арасына кем дегенде екі сағат уақыт салып отырыңыз. Пайдаланушылардың таспасын шулата бергеннен, сирек те болса сапалы материалдар жасаған артық.
Әлеуметтік желілерде жұмыс істеу үшін пайдалы құралдар
Facebook желісінде «Қызығушылықтар» деген құрал бар, оның арқасында өзіңізге қызықты парақшалардан жеке бір жаңалықтар таспасын құра аласыз.
Ақпарат жинап, жазбаларды сақтауға арналған танымал сервистердің бірі Evernote деп аталады. Оны жеке бағдарлама ретінде де, мобильдік қосымша ретінде де (барлық құрылғылармен синхрондалады) қолдануға болады.
Яндекстің «Яндекс.Новости» деген жаңалықтар агрегаторы бар. Сайтыңыз WordPress- жасалған болса, ондағы материалдар Яндекс.Новости-да автоматты түрде жарияланып отыруы үшін Yandex.News Feed плагинін орнатып қойыңыз.
Amplifr сервисі аудиторияның өсуі, белсенділігі, үздік тайминг пен жазбалар бойынша қарапайым сараптама жасайды (ақылы).
Сондай-ақ, әлеуметтік медиадағы белсенділікті сараптауға арналған Feedspy деген тегін және Popsters деген ақылы сервис бар.
SMM жүргізудегі негізгі қателіктер
Сөз соңында әлеуметтік желілерде жұмыс істеу кезінде жол берілетін басты қателерге тоқталайық:
«Өлі жандар» сатып алу. «Қауымдастықты аптасына 10 000 пайдаланушыға дейін айналдырып жіберу» қызметін сатып алғаннан, қауымдастық не парақшаның органикалық жолмен өскені дұрыс. Аздаған қаражатыңыз болса, жақсы жазба жариялап, оны ақылы жарнама арқылы ілгерілетіп жіберуге болады.
Жазылушылар тартудың тегін әдістерін (виджеттер, e-mail таратылымдар, офлайн іс-шаралар өткізу, өзге ұйымдармен серіктестік, өзара пиар) пайдаланбау.
Аудиториясын танып білмеу немесе әлеуметтік желіні дұрыс таңдамау салдарынан жұртты қызықтырмайтын контент жариялау.
Аудиториямен қатынас болмауы (елемеу, пікірлерді өшіру).
Қазіргі кезде онлайн журналистикада визуал материал әзірлеу, оның ішінде инфографика тренд болып келе жатыр. Біраз бұрын ақпаратты дұрыс визуалдау жөнінде кеңестер ұсынған болатынбыз. Енді инфографиканы вирустық етіп, желіде жылдам әрі кең тарату жолдарын ұсынамыз.
Инфографика қаншалықты тиімді бола алатынын бәріміз білеміз. Алайда, ол әлеуметтік медиамен үйлеспейтін болса, тіпті жақсы дизайн мен пайдалы ақпараттың өзі сіздің инфографикаңызды вирустық ете алмайды.
Инфографиканы сәтті жариялауға көмектесетін бірнеше кеңес ұсынамыз.
1. Инфографиканы толық өлшемде кесін ретінде (PDF-файл емес) жариялаңыз
Инфографиканы жасауға ресурс жұмсаған екенсіз, оны дұрыс жариялауға да ресурс аямаңыз. Көп сайттар инфографиканы PDF форматта жариялайды, бұл оны көріп, бөлістетін адамдар санын едәуір азайтады.
Инфографикаңызды сайтыңызда не блогыңызда толық өлшемді кескін түрінде (ені 800 px кем болмасын) жариялаңыз. Мысалы, African Widlife қоры өзінің «Africa’s Poaching Crisis» деген инфографикасын жеке landing page түрінде жариялаған:
2. Инфографиканы әлеуметтік желілерде жариялау үшін кадрларға бөліңіз
Инфографиканы әлеуметтік желілерде жариялаған кезде оның бір бөлігін таңдаңыз. Инфографиканы бір бөлігін кесіп алуаға болатын және ол тұтастығын жоғалтпайтындай етіп жасаған абзал.
3. Инфографикаңызды оңай бөлісуге болатынына көз жеткізіңіз
Әлеуметтік желілерде барынша көп репост жинау үшін инфографикаңызда түрлі әлеуметтік желілерде ортаға салуға мүмкіндік беретін «Бөлісу» батырмалары бар екеніне көз жеткізіңіз.
Сондай-ақ, репост жасаған кезде инфографиканың әдемі миниатюрасы шығып, тақырыбы мен сипаттамасы генерацияланатынын да болуы тиіс.
4. Инфографика салынған парақтың дизайны бейімделгіш болғаны абзал
Инфографикаңызды неғұрлым көп адам көре алуы үшін, ол жарияланған парақтың дизайны бейімделгіш болуы, яғни, кез келген құрылғыда — компьютер, планшет, смартфонда ашылуы тиіс.
5. Инфографикаңызға әрекет жасауға үндеу қосыңыз
Инфографикаңызға әрекет жасауға үндеу қосуды ұмытпаңыз – сонда оны көрген адамдар сізге жазылып, қолдау көрсетеді.
6. Таратылым хатына инфографика салынған парақтың сілтемесін (PDF-файл емес) қосыңыз
Инфографикаңызды парақшаңызға жазылушылармен бөліскіңіз келсе, хатқа PDF-файл емес, инфографика салынған парақтың сілтемесін қосыңыз. Біріншіден, ол практика ескірген, екіншіден, көптеген жазылушыларыңыз үшін PDF-файлды ашу артық әуре болып көрінуі мүмкін.
Оның үстіне, инфографика салынған параққа сілтемемен өтіп, жазылушыларыңыз репост батырмасының көмегімен оны жылдам бөлісе алады.
Verification Handbook – цифрлік контентті тексеру жөніндегі толық нұсқаулық. Авторлары — BBC, Storyful, ABC, Digital First Media үздік журналистері және саланың басқа да эксперттері.
Нұсқаулық — журналистерге арналған ресурс және онда төтенше жағдайлар кезінде пайдаланушылар контентімен (User-generated content) жұмыс істеудегі әр қадамға нұсқаулық беріліп, құралдар мен әдістемелер ұсынылады.
Төтенше жағдайлар кезінде әлеуметтік желілерде пайдаланушылардың көмек сұраған жазбалары көп жарияланады. Сөйте тұра, ақпараттың растығы тіпті өмір мен өлім мәселесі болуы, сондай-ақ, мемлекеттік қызметтердің қолдау мен көмек көрсетуі үшін шешуші маңызы болуы мүмкін.
Нұсқаулықта пайдаланушылар жасайтын ақпараттық растығын тексеру жөніндегі кеңестер мен үздік мысалдар қамтылған, сонымен қатар, журналистерге табиғат апаттарына қалай дайындалу керек екені туралы да кеңестер айтылған.
Нұсқаулықтағы материалдар журналистерге арналғанымен, оны кез келген адам қолдануына болады, өйткені, онда жаңалықтар тілшілері мен азаматтық журналистерге де, студенттерге, шұғыл көмек көрсету мамандарына немесе әлеуметтік медианы зерттеушілерге де пайдалы ақпарат бар.
Verification Handbook сайтында ақпаратты, мәтінді, фото мен видеоны тексерудің нақты мысалдары келтірілген. Мысалы, Ұлыбританияда 2013 жылы болып өткен дауылдан кейін әлеуметтік желілерде таралған фото қарастырылады. Фотосуретте Лондон көшесінде ұшып жүрген үлкен жеңіл доп айқын көрініп тұр. Сондықтан да фотоның шынайылығы күмән тудырды. Журналистер командасы зерттеу жүргізіп, пайдаланушылардан осы фотоның қайдан шыққанын және қай жерлерде жарияланғанын тауып беруді өтінді. Сөйтіп, фотоның шынайылығы расталды, өйткені, Интернетте де, өзге басылымдарда да оған ұқсас суреттер жарияланбаған екен.
Мысалы, деректерді тексерудің маңызды құралдарының бірі — пайдаланушылармен тікелей қатынас болуы мүмкін, олар түбінде жарияланған ақпараттың дерек көзін табуға көмектеседі, бұл краудсорсинг механизмінің қуатын көрсетеді де. Доп бейнеленген суретке қатысты жағдайда журналистер фотоның авторын тауып, оның шынайы екенін дәлелдей алды.
Тағы бір мысал: 2013 жылғы Бостон марафоны финишіндегі жарылыс кезінде түсірілген видеоның шынайылығын анықтау мекен туралы ақпарат, пайдаланушылардың цифрлік тарихы және видео иесінің байланыс деректері сынды тегін құралдар көмегімен видеоны 10 минутқа жетпейтін уақыт аралығында тексеруге болатынын көрсетті.
Нұсқаулықты сайттан ондайн түрінде табуға, сондай-ақ, ағылшын, португал, испан, араб және украин тілдерінде, PDF, ePub және Kindle форматтарында тегін көшіріп алуға болады.
Пайдаланушының әлеуметтік желідегі парақшасы қашан пайда болғанын анықтаңыз.
Кей кездері жалған ақпарат тарату үшін жаңа аккаунттар жасалады. Twitter-дің пайдалы функцияларының бірі — пайдаланушы профилінің жаңа дизайны парақша қашан ашылғанын көрсетеді.
Пайдаланушының белсенділігін зерттеңіз.
Ол кімдерге жазылған/кімдермен дос? Оған кімдер жазылған? Кімдермен қарым-қатынас жасайды? Не туралы жазады? Адамның әлеуметтік желідегі байланыстары ол туралы көп дерек береді.
Ол адамның өзге әлеуметтік желілердегі аккаунттарын іздеп көріңіз.
Оның есімі интернетте тағы қай жерлерде аталады? Spokeo, Pipl.com. WebMii және Linkedln қолданыңыз — телефон номерін, мекен жайын және басқа да деректерін табуға тырысыңыз.
Жаңалықты жариялаған адаммен байланысқа шығыңыз.
Бұл тексеру үшін өте маңызды. Қосымша ақпарат жинап, материалға қойылатын қандай да бір талаптар бар ма, ақпаратты пайдалануға рұқсат алуға бола ма – осы жағын анықтап алыңыз.
Оның айтып отырғанын өз білетініңізбен салыстырыңыз.
Сіздің назарыңыздағы оқиғаға қатысы бар басқа да аккаунттарды табу керек. Сондай-ақ, пайдаланушының қолында сізге көрсете алатын қосымша фотосуреттер/видео бар-жоғын сұраңыз.
Мекен туралы деректерді салыстырыңыз.
Twitter, Facebook және өзге де платформалар жазбаларды олардың географиялық орнымен байланстыруға мүмкіндік береді. Бұл, адам сол өзі айтып отырған жерде болған-болмағанын анықтауға мүмкіндік беретін тағы бір сипат.
Суреттер бойынша іздеуді қолданыңыз.
Осы жақында ғана жасалды деп жүрген фотосуреттер көбінесе ескі болып шығып жатады. Google Reverse Image Search немесе TinEye пайдаланып, ол сурет Интернетке бұдан бұрын шыққан-шықпағанын анықтай аласыз. Бұл функцияны сондай-ақ шағын видео үшін де қолдануға болады – іздеу жүйесі ол видеоны тағы қай арадан онлайн көруге болатынын айтады.
Фотосуреттің EXIF-деректерін тексеріңіз.
Әрбір цифрлік кескінде сіз көрмейтін дүниелерді көрсететін метадеректер болады. Өзге де көптеген деректерден бөлек, EXIF-ті оқу сол фото қандай камерамен түсірілгенін анықтауға көмектеседі. Кейде, тіпті, географиялық деректер де жазылып тұрады.
scrible.com онлайн-сервисі веб-парақшаға қатысты пікір не ескертпелеріңізбен бөлісу қажет болған жағдайда көмектеседі.
Рецензиялау онлайн режимде жүреді — құралдың арқасында енді скриншот жасап, оларға арнайы мәтін документ арнаудың қажеті жоқ.
Сервисті қолдану үшін Google+, Facebook немесе Twitter аккаунтының көмегімен кіру керек. Tools (құралдар) айдарында Scrible Toolbar батырмасын көресіз, соны браузеріңіздегі қойыншалар тақтасына көшіріп апару керек.
Дайын. Енді, қандай да бір мақалаға байланысты пікіріңізді өзгелер білгенін қаласаңыз, қажет парақшаны ашасыз да Scrible Toolbar дегенді басасыз.
Сервисте цитаталарды бөліп алып, пікілер топтамасын жасауға болады.
Белгілер қойылған онлайн-материалды сілтеме арқылы бөлісуге немесе твиттер/фейсбукте жариялауға болады.
Парақшаны сақтап алғыңыз келсе, дискета суретін басыңыз.
Сақталған парақшаларды scrible-аккаунтыңыздың кітапханасынан қарай аласыз.
Жаңа технологиялар көмегімен түрлі елдердегі әлеуметтік мәселелерді шешуге арналған жобалар көбейіп келеді. Картография сервистері, қосымшалар, лонгридтер, тағы басқа формадағы жобаларды арнайы мамандар қауымдастықтары, медиа, ынталылар, ІТ мамандары жүзеге асырады.
Айналаны мүгедектер арбасына таңылған адамдар, қоларба сүйреткен аналар үшін ыңғайлырақ етуге бола ма? barierov.net сайтында қай қалада қай орындарда пандустар мен арнайы көтергіш құралдар бар екенін қарап көре аласыздар. Қарапайым да пайдалы сервис!
Алыстан нашар көретіндерге көмектесуге бола ма? Болады! «Будь моими глазами» қосымшасының көмегімен. Бұл – көзі нашар көретін адамдардың түрлі жағдайларға байланысты сұрақтарына еріктілер жауап беріп отыратын чат.
Қаланы қалайша жақсартуға болады? Қостанай қаласында “Наша газета” басылымы kostanay.ng.kz мобильдік қосымшасын жасап шығарған — онда көшелердегі «қиын» тұстарды белгілеп, қаланың көрікті жерлері туралы айтып беруге болады.
Мұндай мысалдарды тізе беруге болады. Сіздің де жаңа технологиялар көмегімен нақты бір әлеуметтік мәселені шеше алатын идеяңыз бар шығар.
Media and Social Innovation Lab – бұл түрлі сала мамандарын (медиа мамандар, IT мамандары, белсенді азаматтар мен мемлекеттік қызметкерлер) Қазақстан, Қырғызстан және Тәжікстандағы әлеуметтік маңызы бар мәселелер мен қажеттіліктерді шешу жолдарын интернеттен іздеу мақсатында біріктіретін жоба.
Келіп түскен өтінімдер арасынан қазылар тоғыз жобаны іріктеп алып, солар бойынша жұмыс жүргізіледі. Ол жобалар — мобильдік қосымша, сайт, лонгрид, интерактив карта, арнайы жобалар болуы мүмкін. Дайын жобаларды Қазақстан, Қырғызстан және Тәжікстанның тоғыз медиа құралы қабылдап алып, жетілдіріп, дамытып, ілгерілетеді.
Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстанның медиа, үкіметтік емес ұйымдар өкілдерін, ІТ мамандарын Медиа- және әлеуметтік инновациялар лабораториясына қатысуға шақырамыз. Шара 2015 жылғы 25-26 маусымда Бішкек қаласында өтеді.
