– Ҳар қандай расм (иллюстрация) тўлақонли ҳикоядир. Асосийси, томошабин уни ўқий олишида, – дейди “Самокат” нашриётининг рассоми, безакчиси, арт-директори Поля Плавинская.
Иллюстрация асосан эмоциональ даражани белгилаб беришга хизмат қилади. Рассомнинг вазифаси – битта воқеани бошқа даражада айтиб бериш, эҳтимол чегарадан ташқарига чиқиш ёки матнда ёзилганидан кўра кўпроқ ҳиссий туйғуларни уйғотишдан иборат. Биз тасвирга қараганимизда у бизга ёқиши ёки ёқмаслиги ҳам мумкин. У қўрқув ёки ҳамдардлик келтириб чиқариш хусусиятига эга. Ана шу нарса эмпатия дейилади.
Қандай қилиб таъсирни кучайтириш, вазиятни янада кучлироқ ҳис этиш мумкин? “Янги репортёр” бунинг учун саккизта восита ва мисолларни жамлади.
- Метафора. Бу эслаш керак бўлган биринчи восита, чунки у ҳис-туйғуларни кучайтиришга ва муҳим нарсалар ҳақида бошқа нуқтадан ҳикоя қилишга имкон беради.
- Синестезия. Сиз лимонга қарасангиз нима юз беради? Оғиз бўшлиғида тупук ажралиб чиқади, лимон таъами ва ҳидини хис қиласиз. Сезги даражасида мос хиссиётларни кечирасиз. Инсон бирор суратга қараб, унинг ҳидини сезса, товушини эшитса ёки буюмнинг ҳароратини ва мавжудлигини ҳис қила бошласа, ана шу синестезия деб аталади.
- Композиция. Объектларнинг бир-бирига нисбатан жойлашувини идрок қилиш.
- Ранг. Расмдаги оқ рангли бўшлиқ. Форма ва контраформа билан ўзаро муносабатларни шакллантириш маҳорати муҳим жихатдир. Композиция яратишда оқ рангдан қўрқмаслигингиз керак.
Поля Плавинская тақдимотидан скриншот. Тўғри танланган ранг кайфиятни кўтаради, ҳиссиётларни оширади. Оқ рангни ишлатишдан қўрқманг – аксарят расмларда у бўшлиқ эмас, балки тўлақонли ранг сифатида келади.
- Оҳанг. Кўпинча у товуш билан боғлиқ бўлади. Расмдаги ритм ҳақида гапирганда, биз мусиқа тинглагандаги хиссиётларни бошдан ўтказамиз.
- Қофия. Қачонки қайсидир объектлар бир-бири билан қофиядош бўлса. Биз уларнинг ўзаро боғлиқлигини тушунамиз.
- Бўшлиқ. Биз бу нуқтани тепадан қараганда дарахт ёки яқин масофадан назар солганда пашша сифатида қабул қилишимиз мумкин. Бу бўшлиқ маневрлар учун қулай. Бўшлиқ, ажралиш кайфияти, лекин биз қаҳрамонларнинг кайфиятини чиндан ҳам ҳис қиламиз.
- Қаҳрамон образи. Битта қаҳрамонни ёки унинг кайфиятини қандай қилиб турлича шаклда намойиш қилиш мумкин.
Поля Плавинскаянинг маҳорат дарси “Яратамиз. Ўйнаймиз. Жалб қиламиз – СТОРИКРАФТ 2020” инновацион лабораториясининг бир қисмидир. Минтақавий инновацион лаборатория Европа Иттифоқи томонидан молиялаштирилаётган ва Internews томонидан амалга оширилаётган “Марказий Осиёда радикаллашув ва нотўғри ахборотга тарқалишига қарши курашни кучайтириш” лойиҳаси доирасида ўтказилади.
Муаллиф: Ольга Королева
