Видеода мультимедиа сторителлинг онлайн-мектебінің менторы, медиатренер Назгүл Қожабек сторителлинг форматтары, оқырманды қызықтырар көрнекі ету туралы әңгімелейді.
Оқуға арналған материал
Мультимедиалық сторителлинг
Бастапқыда интернет сайттардағы материалдар құрғақ мәтін түрінде жарияланды. Кейін түрлі-түсті суреттер, графикалар қосылды. Дегенмен мәтін мен суретпен алысқа кете алмайсың. Көлдей мақалаларды соңына дейін оқитын оқырмандар көп емес. Бірақ оқырман интернетте бәрібір ұзақ отырады. Басқа материалдарды оқиды. Не істемек керек?
2012 жылдың соңына қарай редакциялар оқырман психологиясын түсіне бастады. Медиа басшылары, журналистер, дизайнерлер жаңа стандарттарды қалыптастырды, олар Digital Storytelling деп аталды. Түрлі эксперименттер жасалады. Бірақ ең сәттісі New York Times редакциясы жасаған Snowfall интерактивті баяны еді. Осыдан соң интернетте контентті ұсынудың жаңа стандарттары пайда болды. Содан бері мультимедиа құралдары, форматтар көбейді. Ал сторителингті қандай форматта беруді қалай таңдаймыз?
Сторителлингті мультимедиа форматында әзірлегенде ең алдымен мән беретініміз журналистиканың алты сұрағы: Кім? Не? Қайда? Қашан? Неге? Қалай?
Мультимедиа форматын таңдағанда осы алты сұраққа сәйкестігіне, релеванттығына қарай — қай форматпен қай сұраққа жауап беруге ыңғайлы болуына байланысты таңдаймыз.
Яғни оқиғаның қай аспектін, қырын, факторын, қай тәсілмен, құралмен жеткізе аламыз.
Мультимедиа форматын таңдағанда екіге бөлеміз: формат жеке өзі оқиғаны бастан аяқ баяндауға жарай ма және ол үлкен материалдың құрамдас бөлігі бола ма?
Форматтардың көбі өз алдына оқиғаны бастан аяқ баяндауға мүмкіндік береді.
Оқиға негізі — мәтін. Мәтін жазылып болған соң, автор оны көрнекі ете түсетін қосалқы форматты немесе сол мәтінді орналастыруға болатын формат іздейді. Яғни мәтінімізді сол күйінде мультимедиа форматында әзірлейміз, не болмаса мәтін арасына мультимедиа форматындағы көрнекілікті қосамыз. Олар фото, видео, аудио немесе жаңа мультимедиалық форматтар болуы мүмкін.
Фотосыз бүгінде ешбір материал жарияланбайды. Онда кейіпкер, оқиға орны, қалай болғаны бейнеленуі тиіс.
Аудиоформат. Сторителлингті тұтас сұхбат ретінде әзірлеп подкаст жасауға болады. Немесе слайдкаст — кейіпкер әңгімесіне аудио форматтағы бір немесе ондаған фотоны презентациялау.
Видео — сторителлингке үлкен мүмкіндік беретін, таптырмас формат. Бұл қысқа роликтер, фильм немесе фрагменттер болуы мүмкін.
Графика — инфографика, коллаж, фотожаба. Инфорграфика статистика немесе цифрларды сөйлетін таптырмас формат. Сонымен бірге сторителлингті ерекше әрлендіретін комикс немесе фотожаба бар. Фотожабаны қазақ медиасында жиі қолданатын журналист Серік Аббас Шах. Өз туындылары арқылы ол қоғамдағы жағдайға бей жай еместігін немесе оның әлсіз тұстарын көрсетіп отырады.
Карта. Оны графикаға жатқызуға болады. Ол интерактив және статикалық болып бөлінеді. Мысалы, интерактив картасы форматында жолжазбаны әдемі баяндауға болады. Онда уақыт, орын және тағы басқа детальдарды енгізуге болады. Ал, статикалық картаны жай көрнекілік ретінде қолдануға болады. Мысалы, бір оқиғаның орын алған жерін көрсету үшін қолданылады.
Таймлайн. Қазақ онлайн медиасында бұл формат аса танымал емес. Бұл жерде оқиғаны хронология түрінде береміз. Оған қосып басқа форматтарды да қолдануға болады.
Сұрақ-жауап. Ол мультимедиалық форматқа аса келмейді. Тек егер баяндау барысында кейіпкер немесе тарихи оқиғаға кішігірім сипат беру үшін қолданылмаса ғана.
Тест, ойындар. Тест оқырманның сторителлингке көз қарасын білуге, ал ойын оқырманды сол материалға деген қызығушылығын суытпауға, интерактив орнатуға мүмкіндік береді.
| Тақырып бойынша тапсырма: Қалаңыздағы ғимараттардың тарихи суреттерін табыңыз. Дәл сол ракурстан жаңа суретке түсіріңіз. Осы екі суретті juxtapose сервисінің көмегімен дейін және кейінгі көрінісін жасап, бөлісіңіз. |
КЕЛЕСІ САБАҚ: 3-модуль. 2-сабақ. Интерактив карта
