Кешегі аптаны қорытындылаған бағдарламалардың барлығына ортақ тақырып — Алматыдағы атыс. «Айна» редакциясы тұтас бағдарламаны осы оқиғаға арнаса, «Жеті күн» және Apta авторлары президент Қ.Тоқаевтың Маңғыстауға сапарын басты тақырып етті
«Жеті күн», «Хабар»
Бағдарлама БҰҰ Бас Ассамблеясының 76-сессиясында ҚР президенті Қ.Тоқаевтың бейнеүндеу жариялағанынан басталды. Сюжетті саясаттанушы және Мәжіліс депутатының комментарийімен толықтырыпты. Олар президент көтерген мәселенің маңыздылығын нақтылайды.
Авторлар Мемлекет басшысының Маңғыстау облысына жұмыс сапарынан екі сюжет дайындапты. Бірінші сюжеттің алғысөзін жүргізуші Дархан Әбдіуахит өңірдегі ауызсу тапшылығынан бастады. Тілші сюжетте бірнеше стендап жасайды. Әсіресе спортзалдағы балалардың жанынан түсірілген стендап ерекше шыққан. Видеосына қарап, сюжетті екіге бөлуге болады: бірінші бөлігі өңірдің дамуы туралы жиында президент мәлімдемелеріне, ал екінші бөлігі Ақтаудың әсем көріністеріне арналды.
Маңғыстау сапарының екінші сюжеті «Отпантау-2021» әскери оқу-жаттығуына президент қатысқанын айтып, жиын қалай өтіп жатқанын көрсетті. Әуеден түсірілген кадрлары тартымды.
ҚР Тұңғыш президенті Н.Ә.Назарбаев «Астана» қаржы орталығын басқару жөніндегі кеңес төрағасының орынбасары Сума Чакрабартиді қабылдапты. Мұны кездесудегі тараптар сөзінен үзінді бере отырып көрсетті.
Содан кейін президент Қ.Тоқаевтың апта ішіндегі қабылдаулары мен тағы басқа кездесулерін Ақорда таратқан ресми мәліметке сүйеніп шолып шықты.
Президент Маңғыстау облысына сапары кезінде Алматыдағы бес адамның өмірін қиған атыс оқиғасы жөнінде пікір білдіріп, заңнамаға өзгерістер енгізіп, көз жұмған адамдардың жақындарына қолдау көрсету керек екенін айтқан. «Жеті күн» редакциясы президенттің осы мәлімдемесінен үзінді көрсетіп, қанды оқиға туралы сюжет берді. Қоғамды дүр сілкіндірген оқиғаны хабарлауға президен мәлімдемесін қосқаннан кейін мұны төртінші тақырып емес, басты тақырып етіп алуына да болар еді. Сюжете полицияның түсініктемесі, күдіктінің әйелі жасаған мәлімдеме, экономист, сот орындаушылары, мәжіліс депутатының комментарийі бар. Сараптамалық бағдарлама үшін толымсыз, күнделікті жаңалықтарда көрсетер сюжет.
Жүргізуші Дархан Әбдіуахит «Қазақстанның еңбек нарығын зерделеген Ұлттық баяндамаға» сүйеніп, Қазақстанда қай мамандық иелері қанша табыс табатынын шолып шықты. Дәрігер мен даяшының айлығын салыстырып, біліктілігі төмен маман жоғары жалақы алатынын, ал шет елдерде керісінше екенін айтып, дереккөзі жоқ мәлімет келтірді. Осылайша «елімізде жастардың күрделі мамандықтарды меңгеруге ұмтылмауының бір себебі осы болар» деген байлам жасайды. Әйткенмен даяшы, не «жоғары жалақы алады» деген көлік жүргізушісі мен дәрігер пікірі жоқ. Студиядан жасалған тұжырым негізсіз әрі сырттан тон пішкендей болып шықты.
Еңбек күні қарсаңында «Еңбек қауіпсіздігі» деген сюжет әзірлеген екен. Мұнда өндіріс орындарындағы жазатайым оқиғаларға тоқталды. Тараптарды қамтып, заңгерлерді сөйлеткен толымды сюжет.
Назарбаев университетінің ашылғанына он жыл. Соған орай Назарбаев университетінің президенті Шигео Катсудан сұхбат алыпты. 5 минуттық сұхбатта университеттегі білім сапасы, оқу ақысы, жоспарлары мен табыс құпиясы жөнінде әңгімелесті.
«Жаңа гуманитарлық білім. Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық» жобасы аяқталды. 23 бағытты қамтитын оқулықтар қазақ тіліне аударылды. Осыған орай Мемлекеттік хатшы Қырымбек Көшербаевтың қатысуымен арнайы басқосу өтті. Тілші жобан жүзеге асыруға қатысқан мамандар мен осы оқулықтардың игілігін көріп отырған оқытушыларды сөйлетіп, елімізде «қаржылық сауаттылық, ағылшын заңы, антропология, интернет психологиясы, медиа этикасы сияқты тұтас жаңа бағыттар пайда болғанын» айтты.
Көкшетауда Солтүстік облыстардың театр фестивалі өтіпті. «Қазақстан Тәуелсіздігіне 30 жыл» тақырыбы аясында сюжет «Өнер бәйгесі» деп аталып, фестиваль қалай өткенін егжей-тегжейлі баяндайды.
Соңғы сюжет «Қазақстан темір жолы» ҰК-ның жұмысшыларына көрсетіп отырған қолдауын баяндайды. «Теміржолшыларды қолдау» деп аталатын материал PR-материалға көбірек ұқсайды.
«Айна», «Еуразия бірінші арнасы»
«Айна» апталық-сараптамалық ток-шоуының ұзақтығы 1 сағат 15 минуттан 1 сағатқа қысқарыпты. Бағдарламаның алғашқы шығарылымдарында бірнеше тақырып қамтылатын. Ал бұл жолы бір тақырыпқа арналды. Негізгі тақырыбы — «Банк VS борышкер».
«Айна-Аймақ» деген айдар шығыпты. Мұнда Жамбыл облысындағы көпқабатты үйдің пәтерлері әлі күнге дейін пеш жағатынын мәселе етіп көтерді. Тікелей эфирде Жамбыл облысындағы тұрғын үй-комуналды шаруашылық саласының басшысымен телефон арқылы байланысқа шықты.
Ток-шоудың басым бөлігі Алматыдағы 5 адамның өмірін қиған қайғылы оқиғаға арналды. «Айна» редакциясын бағдарламаны бір мәселеге арнағанымен студияда қонақтарды өзгертіп, қызу пікірталас жасап, өте тартымды ұйымдастырғаны үшін құттықтауға болады.
Жүргізушілер Айдана Үсенбай мен Берік Дүйсенбай студиядағы негізгі пікірталасың тізгінін ұстады. Екі жүргізушінің темпераменті екі түрлі: Айдана әңгімеге жылдам араласып, спикерге тосын сұрақ қойып, дебаттың мейлінше ширақ өтуіне жағдай жасаса, Берік Дүйсенбай салмақты сұрақ қойып, алдын-ала жазылған пікірлерге кезек беріп бағдарламаның сценарий бойынша жалғасуын қадағалап отырды. Ал Махамбет Бейбітшілік жүргізетін бөлімде студия ауысады. Бұл да бағдарламаны түрлендіре түсті.
Студияға келген заңгерлер, депутат пен кәсіпкер тәркіленген мүліктің электронда саудаға шығарылуы, сот орындаушыларының құқықтық міндеттері, «жасырын пайыздар» туралы пікірталасқа қатысып, түрлі сауалға пікір білдірді.
Бағдарламаның тағы бір ерекшелігі — ток-шоуқа онлайн қатысқан қонақтар да студиядағы пікірталасқа үн қоса алады. Сот орындаушылар өкілін, экономист, қоғам қайраткері мен кәсіпкер банк пен құқық саласындағы қордаланған мәселелерді айтып берді. Күдіктінің жары жасаған мәлімдеме де берілді.
Өкінішке орай, «Айна» ток-шоуының эфирі телеарнаның YouTube-арнасы жүктелмейді. Бағдарламаның құқық, қаржылық сауат, кепілзат қою, сот орындаушылардың міндеті жайлы талдауы көпшілікке пайдалы болар еді. Әдеттегідей WhatsApp мессенджері арқылы келіп түскен сауалдарды студия қонақтарына жолдап, хабар аясында шағын сауалнама ұйымдастырды. Редакцияның банктер мен борышкер арасындағы байланысты жан-жақты талдауға баса назар аударғаны қуантты.
Apta, QAZAQSTAN
Бағдарлама президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың БҰҰ Бас Ассамблеясы 76-сессиясының Жалпы дебаттарында сөз сөйлегенінен басталып, бірақ сюжет болмады. Алғашқы сюжет Мемлекет басшысының Маңғыстау облысына жұмыс сапары қалай өткеніне арналыпты. Президент қайда барып, не көргенін баяндап, мұны Тоқаевтың синхрондарымен толықтырды.
Apta авторлары да Алматыдағы атыс оқиғасына жан-жақты тоқталып, екі сюжет дайындапты. Бірінші сюжеттің алғысөзінде президенттің осы оқиға жөнінде айтқан комментарийін беріп, қаза тапқан адамдар қандай мемлекеттік наградалармен марапатталғанын айтты. Ал сюжетте олардың жақындарын, күдіктінің әйелі мен басқа да тараптарды сөйлетті.
Тақырыпты екінші сюжет жалғастырады. Осы оқиғадан кейін қоғамда сот орындаушылары мен банктердің борышкерлерге қарым-қатынасын қызу талқылап жатыр. Мәжіліс депутаты, жазушы, адвокат пен жай тұрғын сот орындаушыларының жұмысына, банк саясатына, несиелендіру жүйесі мен заңдағы олқылықтарға сын айтты. Жеке сот орындаушысының комментарийі де бар.
Перм университетіндегі атыс және бір сюжетке түрткі болыпты. Сюжет психологтар жетіспейтінін, бала тәрбиесі, буллинг, жасөспірімдер суициді, оқу орындарындағы қауіпсіздік және қорғаныс жүйесі мәселелерін қамтиды. Журналист психологпен әңгімелесіп, мектептерге барып, БҒМ өкілі, ІІМ қызметкері мен күзет фирмасының басшысынан пікір алды.
COVID-19 және коронавирусты пневмония жөніндегі ресми статистикадан кейін аз айтылатын, бірақ өте-мөте өзекті тақырыпқа өтті.
21 қыркүйек — бүкіләлемдік Альцгеймер ауруымен күрес күні. Сюжет «Оскар» сыйлығын алған «Әке» фильмінің үзіндісінен басталды. Фильмде деменциямен ауыратын кәрі кісінің өмірі көрсетіледі. Сюжетте түрлі кейіпкерлердің: хосписте жатқан адамдар, ата-анасы Альцгеймер ауруына шалдыққан кісінің хикаясы және невролог пен психиатр комментарийі бар. Мәселенің қаншалықты ауқымды әрі қиын екенін көрсетіп, деменцияның қаупін жан-жақты түсіндірген жақсы сюжет.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың Маңғыстау облысынан сапарынан басталған бағдарлама президенттің осы сапары жөніндегі тағы бір сюжетпен аяқталды. Маңғыстау облысында «Оқпантау-2021» әскери оқу-жаттығуы өтіп, соған Мемлекет басшысы қатысқан. Бұл оқиға бағдарламаны түйіндейтін сюжетке арқау болыпты.
«Жаңа репортер» редакциясы қазақстандық телеарналардың қорытынды бағдарламаларына тұрақты мониторинг жүргізіп, апта сайын шолу жариялайды.
Apta бағдарламасына шолуды әзірлеуге Жәнібек Нұрыш қатысты.
