Модуль міндеттері:
Студенттер:
— заманауи әлемдегі жарнамалық қызметтің мазмұны және ерекшеліктерімен танысады;
— қоғамдық қатынастар жүйесіндегі жарнаманың орнын анықтайды;
— жарнаманың моделімен және оны тарататын құралдармен танысады;
жаттығуларды орындау арқылы алынған білім мен дағдыларды бекітеді.
Қазіргі цифрлық медиа орта, қоғам — бұл технологияның пайда болуымен жылдам өсіп келе жатқан ақпараттардың ағымын қабылдауымен ерекше. Ақпаратқа әр түрлі дереккөздері арқылы қолжетімді. Ал осы ақпарат тарататын арналардың бірі — жарнама.
Жарнама бүгінде әлемдегі ең ірі салалардың біріне айналды. Өз тарихы бар. Жарнама бүгінде экономиканың даму үрдісіне үлесін қосудан, сонымен қатар қоғамдағы мәдениеттің негізіне айналудан басқа, ол, әрине, табысты бизнестің маңызды құрамдас бөлігіне айналды. Осы орайда, әлемдік масштабтағы бұқаралық ақпарат құралдарында кездесетін коммерциялық құбылыстардан хабардар болу үшін тұтынушылардың жарнама саласына байланысты медисауаттылығы немесе «жарнамалық сауаттылығы» болуы керек. Жарнамалық хабарламаларды сүзуден өткізу дағдысын қалыптастыру немесе осы бағытта білімін жетілдіру болашақта ақпаратты танып, бағалауға оң септігін тигізері анық.
ЖАРНАМА ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
Медиа сауаттылық пен жарнамалық сауаттылық тұжырымдамалары адамдардың бұқаралық ақпарат құралдары қолданатын символдық жүйелердің сауаттылық
деңгейлерін жақсы түсінуі керек екенін көрсетеді.
Бейнематериал: Жарнама психологиясы. (26.18 мин.) [1].
1-қадам. Жарнама және жарнама сауаттылығының негізгі сипаттамасы
Орта ғасырларда адамдардың көпшілігі сауатсыз, ал қарым-қатынас түрі көбіне ауызша болды – базарлардағы өнімді мақтайтын көше сатушылары, патша жарлықтарын айқайлайтын жаршылар. Мұның бәрі жарнаманың белгілі бір түрі ретінде қарастырылды.
1830 жылы алғаш рет көпшілікке жария ету, ақпараттандыру мағынасын білдіретін «жарнама» термині пайда болды. Өнеркәсіптік немесе коммерциялық өнімді жылжыту үшін қолданылатын барлық құралдар осылайша заманауи Жарнама тұжырымдамасын қабылдауға негіз болды.
Бүгінгі күні Жарнама бұл әлеуметтік коммуникацияның нысаны, оның мақсаты – мақсатты аудиторияның назарын аудару және әрекетке ынталандыру: сатып алу, дауыс беру, бас тарту, қырағы болу және т.б. Мысалы, компанияның, дүкеннің немесе брендтің атын атап өту міндетті түрде жарнамалық науқан болып саналмайды. Бірақ бұл белгілі бір объектіге немесе сөйлемге назар аудару мақсаты әдейі жасалған сәттен бастап орын алады.
«Жарнама – кез келген құралдардың көмегiмен кез келген нысанда таратылатын және (немесе) орналастырылатын, белгілі бір адамдар тобына арналмаған және жеке немесе заңды тұлғаға, тауарларға, тауар белгiлерiне, жұмыстарға, көрсетiлетiн қызметтерге қызығушылықты қалыптастыруға немесе қолдауға арналған және оларды өткiзуге ықпал ететін ақпарат» [2 дереккөз].
Жарнамалық хабарламаларды ұсынатын қазіргі ортадағы жарнаманың әлеуеті тұтынушылардың назарын аудару үшін мейлінше әсер етуге ат салысуда. Осыған байланысты түрлі деңгейдегі зерттеулер жарнамалық сауаттылықтың моделін ұсыну және жарнамалық сауаттылықтың түсіндіру мен дамытудың маңызы зор деген болжамға келгені белгілі. Жарнамалық сауаттылық медиасауаттың ажырамас рөлін атқаратындықтан, Жарнаманы құбылыс ретінде ғана емес, сонымен бірге оның үнемі өзгеріп отыратын сипатына байланысты тұжырымдама ретінде де қарастырған жөн.
Жарнамалық сауатқа үш түрлі көзқараспен қарауға болады. Медиабілім беру және зерттеу тұрғысынан жарнамалық сауат – бұл жарнаманың әртүрлі формаларын зерттеу үшін қолдануға болатын аналитикалық тұжырымдама және модель. Тұтынушының көзқарасы бойынша жарнама сауаты – бұл адамның коммерциялық хабарламалар мен медиа құбылыстарды түсінуге, сонымен қатар коммуникатордың жарнама бағытын анықтайтын жаңа көзқарас [3].
